Als leraar speel jij een cruciale rol in de ontwikkelingen in jouw les én op school. Voortgezet Leren kan jou daarbij ondersteunen. Maak gebruik van ons aanbod, bezoek één van onze bijeenkomsten of raak geïnspireerd door de tips, praktijkvoorbeelden en podcasts.

Leraren

Als schoolleider speel jij een belangrijke rol in de continue verbetering van het onderwijs en de schoolorganisatie. Je zorgt bovendien dat iedereen op school hun werk kan doen. Voortgezet Leren kan jou daarbij ondersteunen. Maak gebruik van ons aanbod en bezoek onze bijeenkomsten.

Schoolleiders

Scholen ontwikkelen zich meer en meer als professionele organisaties. Jij bent cruciaal om die ontwikkeling mogelijk te maken. Voortgezet Leren kan jou ondersteunen. Maak gebruik van ons aanbod, word geïnspireerd door de praktijkvoorbeelden of doe mee aan onze trainingen en bijeenkomsten.

Stafmedewerkers

Doelgroep

Voor de kwaliteit van het onderwijs, is het van belang dat leraren zich ook (blijven) ontwikkelen. Hoe zorg je ervoor dat leraren eigenaarschap voelen voor hun eigen ontwikkeling, in zowel verticale als in horizontale richting? En wat is daarin jouw rol als schoolleider? Bekijk hoe het programma Voortgezet Leren jou hierbij kan helpen.

Eigenaarschap leraren

Door leerlingen meer eigenaarschap in het leerproces te leren nemen, kan de intrinsieke motivatie van leerlingen toenemen en kunnen de leerprestaties verbeteren. Hoe stimuleer je als school het eigenaarschap van leerlingen? Lees in de praktijkvoorbeelden hoe andere scholen dit aanpakken, ga aan de slag met de materialen en instrumenten, kom naar één van onze bijeenkomsten of verdiep je verder via kennis uit onderzoek.

Eigenaarschap van leerlingen

Op een school met een formatieve cultuur werkt iedereen formatief. De schoolorganisatie zorgt ervoor dat er tijd en ruimte is om dit te kunnen doen. Lees in de praktijkvoorbeelden hoe andere scholen dit aanpakken, ga aan de slag met de materialen en instrumenten, kom naar één van onze bijeenkomsten of verdiep je verder via kennis uit onderzoek.

Formatieve cultuur

Onze samenleving is voortdurend in ontwikkeling. Dit betekent dat scholen continu moeten inspelen op deze ontwikkelingen, om de kwaliteit van het onderwijs te borgen. Het is daarom belangrijk dat schoolleiders en leraren werken aan duurzame ontwikkeling en professionalisering van de schoolorganisatie. Organisatieontwikkeling is een cyclisch en continu proces. Het programma Voortgezet Leren kan jou verder helpen met de ontwikkelingen in jouw school.

Organisatieontwikkeling

De professionalisering van leraren, schoolleiders en bestuurders is erg belangrijk om goed, eigentijds onderwijs te kunnen bieden. Hoe onderhoud jij je vakbekwaamheid? En hoe zorg jij ervoor dat je nieuwe kennis en vaardigheden opdoet die passen bij de ontwikkelingen in de maatschappij en de ambities van de school? Bekijk wat het programma Voortgezet Leren jou te bieden heeft.

Professionalisering

In een professionele leercultuur blijven niet alleen leerlingen, maar ook leraren, schoolleiders en bestuurders zich ontwikkelen. Er bestaat een gedeeld beeld over welk professioneel gedrag daarbij hoort en dit zie je terug in de manier waarop men met elkaar om gaat. Iedereen werkt continu aan verbetering door van en met collega’s te leren en door samen te werken aan toekomstgericht onderwijs. Alle onderwijsprofessionals hebben een onderzoekende houding en het bestuur en de schoolleiding zijn verantwoordelijk voor een gedeelde visie op kwaliteit en leren. Collega’s voeren een professionele dialoog, geven elkaar feedback en leraren durven te experimenten in de eigen lespraktijk.

Professionele leercultuur

Focus op strategisch personeelsbeleid blijkt een belangrijke voorwaarde voor het organiseren van eigentijds onderwijs. Steeds meer scholen maken daarom werk van SHRM en verbinden de onderwijsambities van de school aan de persoonlijke en professionele ontwikkeling van de medewerkers. Bekijk hoe het programma Voortgezet Leren jou verder kan helpen.

SHRM

Onderwerpen

Vragenlijst zelfvertrouwentool (standaardversie)

Vragenlijst zelfvertrouwentool (aangepast naar specifiek vak/activiteit)

Het instrument is geschikt voor bovenbouw basisonderwijs; voortgezet onderwijs

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 2 uur.
&rsaquo; Bekijk een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Tijdsinvestering onderzoek

Op <a href="https://www.voortgezetleren.nl/op-welke-bronnen-zijn-de-tools-gebaseerd/" data-type="page" data-slug="op-welke-bronnen-zijn-de-tools-gebaseerd">deze pagina</a> vind je een overzicht van de bronnen waarop de tools zijn gebaseerd.

Bronnen

Ik wil weten in hoeverre het zelfvertrouwen van mijn leerlingen verandert. 

Zelfvertrouwentool

Hoe bereid je de afname van de zelfvertrouwentool voor?

Stap 1: Zorg dat er toestemming is van ouders/verzorgers voor het afnemen van de vragenlijst. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.
Stap 2: Vul het vak/de activiteit in op de juiste plaatsen in de vragenlijst als je het schoolgerelateerd zelfvertrouwen van een specifiek vak wilt weten. Als je geen specifiek vak onderzoekt, gebruik dan de standaardversie.
Stap 3: Print de vragenlijst voor een afname op papier of bereid een online afname voor viabijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formulieren</a>.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">de voor- en nadelen van afname op papier of digitaal</a>.

Voorbereiding

Hoe voer je de afname van de vragenlijst uit?

Stap 1: Geef uitleg aan leerlingen over het invullen van de vragenlijst:
<ul>
<li>De vragenlijst gaat over zelfvertrouwen in lessen/opdrachten [van een specifiek vak/een specifieke activiteit].</li>
<li>Vertel de leerlingen dat de vragen anoniem worden verwerkt. De leerling moet zich vrij voelen in het beantwoorden van de vragen.</li>
<li>Vertel de leerlingen uit hoeveel vragen de vragenlijst bestaat.</li>
<li>Leerling leest de toelichting voor het invullen van de vragenlijst.</li>
<li>Leerling leest een stelling en omcirkelt &eacute;&eacute;n van de 5 antwoordcategorie&euml;n.</li>
<li>Als de leerling klaar is, geeft hij/zij de vragenlijst aan jou of slaat hij/zij de antwoorden digitaal op.</li>
</ul>
Stap 2: Sla de vragenlijst op een beveiligde plek op.
&rsaquo;Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.

Uitvoering

Hoe analyseer je de verkregen antwoorden?

Stap 1: De antwoorden van leerlingen worden ingevoerd in een Excel-format. Bij een online afname kunnen antwoorden worden ge&euml;xporteerd naar Excel. Bij een papieren afname worden antwoorden handmatig ingevoerd in Excel (invoertijd 1 minuut per leerling). Wanneer een leerling meerdere antwoorden heeft gegeven of geen antwoord gegeven heeft, dan vul je niets in. Belangrijk is dat in het Excel-format alleen cijfers komen te staan. De cijfers staan voor de antwoorden van de leerlingen (&lsquo;Past nooit bij mij&rsquo;=1, &lsquo;Past bijna nooit bij mij&rsquo;=2, &lsquo;Past soms bij mij&rsquo;=3, &lsquo;Past bijna altijd bij mij&rsquo;=4 en &lsquo;Past altijd bij mij&rsquo;=5).
&rsaquo; Download <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-zelfvertrouwentool.xlsx">het Excel-format</a>.
Stap 2: De antwoorden van leerlingen worden in het Excel-format geanalyseerd door eerst een gemiddelde te berekenen van alle gegeven antwoorden per stelling. De stellingen die samen &lsquo;zelfvertrouwen op school&rsquo; meten vormen een zogenoemde schaal. In het Excel-format staat ook een gemiddelde voor de schaal.
Stap 3: Het Excel-format geeft informatie over de betrouwbaarheid, het gemiddelde en de standaardafwijking.

Analyse

Wat vertellen de resultaten jou?

Bekijk het gemiddelde, de betrouwbaarheid en de standaardafwijking van de schaal. Als leerlingen een hoge score hebben op schoolgerelateerd zelfvertrouwen, betekent dit dat ze zelfvertrouwen hebben wat betreft hun schoolwerk en dat ze zelfvertrouwen hebben voor bijvoorbeeld moeilijke taken. Aan de hand van de gemiddelde score kan antwoord worden gegeven op de vraag in welke mate leerlingen zelfvertrouwen hebben in het maken van schoolwerk. Als deze vragen voor meerdere vakken afgenomen worden, dan is een vergelijking te maken tussen die vakken en is het mogelijk te zien waar leerlingen wel/geen vertrouwen hebben. Dit instrument is niet geschikt om conclusies te trekken over individuele leerlingen, bijvoorbeeld over faalangst.
&rsaquo; Bekijk waarom het belangrijk is de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk/" data-type="page" data-slug="waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk">betrouwbaarheid</a> te controleren en <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">hoe je de standaardafwijkingen interpreteert</a>.

Interpretatie

Wat kun je vervolgens doen met de resultaten?

<ul>
<li>Je kunt het onderwijs aanpassen met als doel het zelfvertrouwen van leerlingen (verder) te verhogen.</li>
<li>Zoeken naar onderliggende redenen voor tegenvallend zelfvertrouwen. Hiervoor kunnen leerlingen en leraren worden ge&iuml;nterviewd. Bekijk de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interview-tool-leraren/">interviewtool leraren</a>.</li>
</ul>

Vervolgstappen

Vragenlijst zelfregulatietool (doc)

Vragenlijst zelfregulatietool (pdf)

Het instrument is geschikt voor bovenbouw basisonderwijs en voortgezet onderwijs.

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 8 uur. Het afnemen van de vragenlijst in de les duurt ongeveer 30 minuten.
&rsaquo; Bekijk een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Ik wil weten in hoeverre de zelfregulatie bij mijn leerlingen verandert. 

Zelfregulatietool

Hoe bereid je de afname van de zelfregulatievragenlijst voor?

Stap 1: Voor afname dienen ouders/verzorgers toestemming te hebben gegeven. Verder worden de gegevens vertrouwelijk behandeld. Individuele leerlingen mogen niet kunnen worden herleid uit de resultaten. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt.</a>
Stap 2: Vul het vak/de activiteit in op de juiste plaatsen in de vragenlijst als je de zelfregulatie van een specifiek vak/een specifieke activiteit wilt weten. Als je geen specifiek vak onderzoekt, dan kun je de vragenlijst zo gebruiken.
Stap 3: De vragenlijst is getest en geschikt bevonden, ook bij leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool. Specifieke woorden die afhankelijk zijn van de schoolcontext, bijvoorbeeld docent in plaats van leerkracht, kunnen aangepast worden. Zorg dat de inhoud wel hetzelfde blijft.
&rsaquo; Download de vragenlijst <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Vragenlijst-zelfregulatietool.docx">[doc]</a> <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Vragenlijst-zelfregulatietool.pdf">[pdf]</a>
Stap 4: De vragenlijst is vrij lang (75 stellingen). Het is mogelijk om de vragenlijst in delen af te nemen. Je kunt zelf kiezen waar je de vragenlijst afbreekt.
Stap 5: Print de vragenlijst uit voor een afname op papier of bereid een online afname voor via bijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formulieren</a>.
&rsaquo; Bekijk de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">voor- en nadelen van afname op papier of digitaal</a>.

Stap 1: Geef uitleg aan leerlingen over het invullen van de vragenlijst:
<ul>
<li>De vragenlijst gaat over zelfregulatie voor (vak/activiteit) of voor school in het algemeen (vertel de leerlingen dat ze vragen gaan invullen over hoe ze werken voor school/vak/activiteit).</li>
<li>Vertel de leerlingen dat de vragen anoniem worden verwerkt. De leerling moet zich vrij voelen in het beantwoorden van de vragen.</li>
<li>Vertel de leerlingen uit hoeveel delen de vragenlijst bestaat.</li>
<li>De leerling leest een stelling en omcirkelt &eacute;&eacute;n van de 5 antwoordcategorie&euml;n.</li>
<li>Als de leerling klaar is, geeft hij/zij de vragenlijst aan jou of slaat hij/zij de antwoorden digitaal op.</li>
</ul>
Stap 2: Sla zowel de papieren als de digitale vragenlijst op een beveiligde plek op, bijvoorbeeld in een kast die afgesloten kan worden of op een pc met wachtwoord.
&rsaquo;Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.

Stap 1: De antwoorden (cijfers 1-5) van leerlingen worden ingevoerd in het Excel-format. Bij een online afname kunnen antwoorden worden ge&euml;xporteerd naar Excel. Bij een papieren afname worden antwoorden handmatig ingevoerd in het Excel-format (invoertijd 3 minuten per leerling). Wanneer een leerling meerdere antwoorden of geen antwoord heeft gegeven dan vul je niets in.
&rsaquo; Download <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-zelfregulatietool.xlsx">het Excel-format</a>.
Stap 2: De antwoorden van leerlingen worden in het Excel-format geanalyseerd doordat het format eerst schalen maakt. De stellingen die samen &eacute;&eacute;n onderdeel van zelfregulatie meten vormen een zogenoemde schaal. De verschillende schalen kun je apart van elkaar interpreteren.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Overzicht-schalen-en-stellingen-zelfregulatietool.pdf">een overzicht van de schalen met bijbehorende stellingen</a>.
Stap 3: Het Excel-format geeft informatie over de betrouwbaarheid, het gemiddelde en de standaardafwijking.

Wat vertellen de resultaten jou? 

Interpreteer de gemiddelden en standaardafwijkingen van de 15 zelfregulatieschalen.
<ul>
<li>Schaal 1 t/m 9: Als leerlingen een hoge score hebben op &eacute;&eacute;n van deze schalen, betekent dat het veel voorkomt, bijvoorbeeld dat ze vaak een bepaalde strategie toepassen.</li>
<li>Schaal 10 t/m 15: als leerlingen hier een hoge score op hebben, betekent het dat een leerling vindt dat de schaal van toepassing is op hem of haar, dus dat hij/zij goed is zichzelf te motiveren of goed zelf het eindproduct kan controleren.</li>
</ul>
Aan de hand van de gemiddelde scores per schaal kan antwoord worden gegeven op de vraag in welke mate leerlingen zelfregulatiestrategie&euml;n gebruiken in het onderwijs.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">hoe je de standaardafwijkingen interpreteert</a>.

<ol>
<li>Je kunt het onderwijs aanpassen met als doel de zelfregulatie van leerlingen (verder) te verhogen.</li>
<li>Zoeken naar onderliggende redenen voor een eventuele tegenvallende zelfregulatie. Hiervoor kunnen leerlingen en leraren worden ge&iuml;nterviewd. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interviewtool/" data-type="post" data-slug="interviewtool">interviewtool leraren</a>.</li>
</ol>

Vragenlijst motivatietool (doc)

Vragenlijst motivatietool (pdf)

Het instrument is geschikt voor alle leerjaren en onderwijstypen.

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 6 tot 8 uur. Het afnemen van de vragenlijst in de les duurt ongeveer 20 minuten.
Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">een voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Ik wil weten in hoeverre de motivatie van mijn leerlingen verandert.

Motivatietool

Hoe bereid je de afname van de vragenlijst motivatie voor?

Stap 1: Voor afname dienen ouders/verzorgers toestemming te hebben gegeven. Verder worden de gegevens vertrouwelijk behandeld. Individuele leerlingen mogen niet kunnen worden herleid uit de resultaten. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.
Stap 2: Vul het vak/de activiteit in op de juiste plaatsen in de vragenlijst.
Stap 3: Controleer het taalgebruik van de stellingen voor de doelgroep en pas deze eventueel aan. Gelieve de inhoud van de stellingen niet veranderen.
&rsaquo; Bekijk een <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Overzicht-schalen-en-stellingen-motivatietool-1.pdf">voorbeeld van aangepaste stellingen voor vmbo-leerlingen</a>.
Stap 4: Print de vragenlijst uit voor een afname op papier of bereid een online afname voor via bijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formuliere</a>n.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">de voor- en nadelen van afname op papier of digitaal</a>.

Hoe voer je de afname van de vragenlijst motivatie uit?

Stap 1: Geef uitleg aan leerlingen over het invullen van de vragenlijst:
<ul>
<li>De vragenlijst gaat over motivatie voor een vak/activiteit.</li>
<li>De leerling vult de vragenlijst in &eacute;&eacute;n keer in.</li>
<li>De leerling leest een stelling en omcirkelt &eacute;&eacute;n van de 5 antwoordcategorie&euml;n.</li>
<li>De antwoorden worden anoniem verwerkt.</li>
</ul>
Stap 2: Sla de vragenlijst op een beveiligde plek op. 
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens</a>.

Stap 1: De antwoorden (de cijfers 1-5) van leerlingen worden ingevoerd in een Excel-format. Bij een online afname kunnen antwoorden soms worden ge&euml;xporteerd naar Excel. Bij een papierenversie voer je de antwoorden handmatig in het Excel-format in. Wanneer een leerling meerdere antwoorden of geen antwoord heeft gegeven dan vul je niets in.
&rsaquo; Download <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-motivatietool.xlsx">het Excel-format</a>.
Stap 2: De stellingen die samen &eacute;&eacute;n type motivatie meten, vormen een schaal. De antwoorden van leerlingen worden in het format per type (schaal) geanalyseerd. Deze vier typen motivatie kun je apart van elkaar interpreteren.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Overzicht-schalen-en-stellingen-motivatietool-1.pdf">het overzicht van schalen met bijbehorende stellingen</a>.
Stap 3: Per schaal geeft het Excel-format de betrouwbaarheid, het gemiddelde en de standaardafwijking.

Stap 1: Check de betrouwbaarheid van de motivatieschalen in het Excel-format. Dit is nodig omdat allerlei aspecten de antwoorden van leerlingen kunnen be&iuml;nvloeden, zoals wie de vragenlijst afneemt, de achtergrond van de leerlingen, etc.
&rsaquo; Bekijk<a href="https://www.voortgezetleren.nl/waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk/" data-type="page" data-slug="waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk"> waarom het belangrijk is de betrouwbaarheid te controleren</a>.
Stap 2: Interpreteer de gemiddeldes en standaardafwijkingen van de motivatieschalen. Over het algemeen geldt dat een gemiddelde score van de schalen intrinsieke motivatie, ge&iuml;dentificeerde motivatie en de externe motivatie boven de 3 en een gemiddelde score van de schaal amotivatie onder de 3 erop duidt dat de leerlingen gemotiveerd zijn voor het onderwijs. De standaardafwijking geeft informatie over de spreiding van de verschillende scores rond het gemiddelde.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">hoe je standaardafwijkingen interpreteert</a>.

<ol>
<li>Met behulp van de resultaten kun je het gesprek aangaan met de schoolleiding over de vernieuwing.</li>
<li>Het onderwijs aanpassen met als doel de motivatie van leerlingen (verder) te verhogen.</li>
<li>Zoeken naar onderliggende redenen voor een eventuele tegenvallende motivatie. Hiervoor kunnen leerlingen en docenten worden ge&iuml;nterviewd. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interviewtool/" data-type="post" data-slug="interviewtool">interviewtool leraren</a>.</li>
</ol>

Observatietool: per indicator een toelichting

De tool is geschikt voor alle leerjaren en onderwijstypen.

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 7 tot 9 uur.
Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">een voorbeeld van een tijdsinvesterin</a>g.

Ik wil inzicht krijgen in het onderwijs op school aan de hand van lesobservaties.

Observatietool

Hoe bereid je het uitvoeren van de observatietool voor?

Stap 1. Bedenk wie de lesobservaties gaan uitvoeren. De keuze voor een observator kan effecten hebben op een geobserveerde docent, bijvoorbeeld als er een hi&euml;rarchische relatie is. Wees je bewust van deze mogelijke effecten.
Stap 2. Als de lesobservaties onder meerdere observatoren worden verdeeld, dan volgt er eerst een bijeenkomst om af te stemmen over het observatieschema. Het onderliggende observatieinstrument focust zich op een onderwijsvernieuwing met als doel onderwijs-op-maat, differentiatie en keuzevrijheid voor leerlingen te bereiken.
Het doel van deze afstemmingsbijeenkomst is om de interpretatie van de observatieindicatoren met alle observatoren te bespreken. Per indicator stem je met elkaar af wat je invult, zodat alle observatoren dit op dezelfde manier doen. Gebruik hiervoor <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Observatieschema_mettoelichting.docx">dit document</a>. Dit is belangrijk voor de betrouwbaarheid van het instrument. Tijdens de afstemmingsbijeenkomst testen de observatoren de observatietool uit bij een videoclip van een les en bespreken ze nadien elkaars antwoorden totdat ze overeenstemming bereiken over hoe ze met het instrument de lessen zullen interpreteren.
In principe pas je het invulschema niet aan, want de tool is wetenschappelijk getoetst. Mogelijke redenen om de tool toch aan te passen:
<ul>
<li>Bepaalde aspecten van jouw vernieuwing staan niet in de tool.</li>
<li>Bepaalde onderdelen of indicatoren sluiten niet aan bij het observatiedoel.</li>
<li>Over bepaalde onderdelen of indicatoren bereiken de observatoren geen overstemming.</li>
</ul>
Stap 3. Bedenk bij welke docenten de lesobservaties worden uitgevoerd. <a href="https://www.voortgezetleren.nl/aantal-observaties/" data-type="page" data-slug="aantal-observaties">Zie hiervoor de FAQ over het aantal observaties.</a>
Stap 4. Benader de (geselecteerde) docenten en vraag vooraf toestemming voor het observeren van hun les. Leg duidelijk uit wat de doelstelling van de observatie is (d.w.z. niet beoordelen van de docent, maar van de vernieuwing). Geef dan ook aan dat je vertrouwelijk om zult gaan met de gegevens en leg uit dat de lesobservatie vrijwillig is. <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">Bekijk hoe je veilig omgaat met privacy en veiligheid van gegevens</a>.
Stap 5. Na toestemming van de leraren kan er een lesobservatie ingepland worden. Let hierbij op de volgende zaken:
<ul>
<li>Representativiteit: wanneer bijvoorbeeld de vernieuwing in de gehele onderbouw plaatsvindt, observeer je niet enkel in de brugklas.</li>
<li>Observeerbaarheid: plan bijvoorbeeld geen observaties tijdens een toetsuur.</li>
</ul>
Stap 6. Zorg dat je alle benodigdheden voor de lesobservaties bij de hand hebt. Je kunt hiervoor de <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Observatieschema_zondertoelichting-1-1.docx">uitgeprinte observatieschema&rsquo;s</a> of een laptop gebruiken. Ook kun je vooraf de gang van zaken met de docent die je gaat observeren afstemmen.
Aantal observaties
Afhankelijk van de schaalgrootte van de onderwijsvernieuwing werken 1 tot alle docenten van de school aan de observaties mee. Bij een kleine groep docenten (&lt; 20 docenten) is het niet nodig om een selectie te maken; dan is het aanbevolen om alle docenten te benaderen voor een lesobservatie. Bij een grotere groep docenten (&gt; 40 docenten) is het wel handig om een selectie te maken (40 tot 50%). Zorg dan vooraf voor een representatieve afspiegeling van docenten wat betreft vak, leservaring en ervaring met de vernieuwing.
Voor een betrouwbaar beeld van de onderwijsvernieuwing zijn er ten minste 2 lesobservaties per docent nodig.

Hoe voer je de lesobservaties uit?

Stap 1. De observator zoekt een geschikte plek in het klaslokaal. Let hierbij op dat je zicht hebt op het hele klaslokaal en dat je docent en leerlingen niet afleidt.
Stap 2. Zorg dat de leerlingen een introductie krijgen over de lesobservatie (het doel van de observatie wordt verteld en, indien nodig, stelt de observator zich voor).
Stap 3. Pak de <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Observatieschema_zondertoelichting-1-1.docx">observatietool</a> erbij. Tijdens de les:
<ol>
<li>Start met een contextbeschrijving van de les in het open tekstvak (onderwerp, leerdoelen, sfeer in de klas, etc.).</li>
<li>Schrijf in steekwoorden per observatiecriterium wat je daarvan hebt geobserveerd.</li>
<li>Beschrijf bij het observeren zo veel mogelijk observeerbaar gedrag in plaats van eigen interpretaties van gedrag (gedrag = &lsquo;leerlingen kijken op hun device nadat de docent instructie over de taak heeft gegeven&rsquo;, interpretatie = &lsquo;leerlingen beginnen enthousiast aan de taak op hun device).</li>
<li>Als leerlingen zelfstandig aan het werk zijn, zorg dan dat je de schermen van leerlingen kunt zien. Beschrijf wat de leerlingen aan het doen zijn en welke rol de docent heeft tijdens het zelfstandig werken van leerlingen.</li>
<li>Wanneer de les voor 80% voorbij is zorg er dan voor dat het beoordelen van de bolletjes &lsquo;nauwelijks&rsquo;, &lsquo;een beetje&rsquo;, &lsquo;sterk&rsquo; voor alle criteria is gedaan en vul eventueel de steekwoorden aan per criterium om je oordeel te onderbouwen.</li>
</ol>
Stap 4. Na de les:
<ol>
<li>Bedank de docent en de leerlingen.</li>
<li>Wacht niet te lang met het verwerken van de lesobservatie in het Excel-format. Als je de observaties snel verwerkt, kun je meer noteren, omdat je beter weet wat er is gebeurd in de les. Zorg dat je de steekwoorden uitwerkt in zinnen. Een andere docent moet kunnen begrijpen wat jij hebt geobserveerd.</li>
</ol>
Stap 5. Sla de lesobservatie op een beveiligde plek op. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met privacy en veiligheid van gegevens.</a>

Uitvoering 

Hoe analyseer je de lesobservaties?

De analyses zijn gericht op het beschrijven van de onderwijsvernieuwing door iets te zeggen over de mate waarin leraren differenti&euml;ren en waarin er keuzevrijheid wordt geboden aan leerlingen. Daarnaast zegt de analyse iets over de verschillende manieren waarop de onderwijsvernieuwing wordt ingevuld door leraren.
Beschrijving van de mate waarin leraren differenti&euml;ren en keuzevrijheid bieden
Stap 1. Voer de observaties in het Excel-format in bij het tabblad &lsquo;Invoerblad&rsquo;. Neem hierbij de observaties (niet geobserveerd, nauwelijks, een beetje, sterk) over in het Excel-format.
<a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-observatietool.xlsx">Hier</a> kun je het Excel-format downloaden.
Stap 2. De observaties worden in het Excel-format automatisch geanalyseerd. Het Excel-format houdt er rekening mee dat sommige leraren vaker dan anderen zijn geobserveerd. Er wordt eerst een gemiddelde score per docent per observatie-indicator berekend in het tabblad &lsquo;Gemiddelde per docent&rsquo;. Op het tabblad &lsquo;Resultaten&rsquo; staat een overall gemiddelde per indicator (vb. positieve feedback) en een gemiddelde per observatieschaal (vb. feedback).
Indicatoren die samen &eacute;&eacute;n onderdeel meten (bijvoorbeeld positieve feedback) noemen we een schaal. In het Excel-format staat ook een gemiddelde per schaal. Verder zijn in het Excel-format de betrouwbaarheid en standaardafwijking van de schalen te bekijken.
Beschrijving van de verschillende manieren waarop leraren de onderwijsvernieuwing invullen.
Hiervoor gebruik je de contextbeschrijving per geobserveerde les (dit is de algemene lesbeschrijving) en de toelichting per observatie-indicator binnen een schaal.
Stap 3. Kopieer voor elke geobserveerde les de contextbeschrijving naar het format &lsquo;<a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/fomat-beschrijvingen-observatietool.docx">beschrijvingen observatietool</a>&rsquo;. Plak alle contextbeschrijvingen onder elkaar.
Stap 4. Doe hetzelfde voor de toelichtingen per observatie-schaal.
Stap 5. Lees alle contextbeschrijvingen door en arceer stukken tekst die je opvallen omdat het past bij de onderwijsdoelstellingen (differentiatie en keuzevrijheid).
Stap 6. Lees alle gearceerde stukken van de contextbeschrijvingen nog eens door: welke variaties vallen je op? Kun je er een indeling in maken? Probeer een indeling te maken met de volgende vraag in het achterhoofd: Op welke manieren hebben leraren invulling gegeven aan de onderwijsdoelstellingen?
Stap 7. Volg dezelfde procedure voor de toelichtingen per observatieschaal (m.n. de schalen individueel leren, activerende en gedifferentieerde instructie en keuzevrijheid).
Stap 8. Vul de gemaakte indeling op basis van de contextbeschrijvingen (stap 6) aan met de verschillende manieren waarop de docenten de onderwijsvernieuwing hebben gerealiseerd (stap 7). Oftewel zijn er overeenkomsten of verschillen tussen de uitkomsten van stap 6 en 7?

Beschrijving van de mate waarin leraren differenti&euml;ren en keuzevrijheid bieden
Interpreteer het gemiddelde, de betrouwbaarheid en de standaardafwijking van de onderdelen, ook wel schalen genoemd. Hier staat een toelichting van wat de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk/" data-type="page" data-slug="waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk">betrouwbaarheid</a> en de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">standaardafwijking</a> betekent. In het <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-observatietool.xlsx">Excel-format</a> staat een uitleg wat je moet doen bij afwijkende betrouwbaarheid. De standaardafwijking gaat over de variatie: hoe hoger de standaardafwijking, hoe meer variatie tussen lessen is geobserveerd.
De gemiddelden per indicator kun je als volgt interpreteren: over het algemeen geldt dat een gemiddelde score boven de 3 erop duidt dat dit geobserveerd gedrag sterk aanwezig was tijdens de lesobservaties. Een score tussen 2 en 3 duidt op &lsquo;een beetje&rsquo; en een score onder 2 op niet tot nauwelijks. Aan de hand van de gemiddelde scores kun je antwoord geven op de vraag in welke mate bepaald gedrag (bijv. gedifferentieerde instructie) geobserveerd is in het onderwijs. Met de frequentie van de score 1 kun je beschrijven in hoeveel procent van de geobserveerde lessen bepaalde indicatoren niet geobserveerd zijn. Een voorbeeld: als er in 8 van de 12 geobserveerde lessen geen keuzevrijheid voor leerlingen werd geobserveerd dan zou je kunnen stellen dat in 66.7 % van de lessen van de school geen keuzevrijheid wordt geboden aan leerlingen.
Beschrijving van de verschillende manieren waarop leraren onderwijsvernieuwing invullen. 
De indeling in verschillende manieren waarop docenten de onderwijsvernieuwing invullen (zie stap 8 van de analyse) geeft inzicht in hoe de onderwijsvernieuwing vorm heeft gekregen. Het geeft het repertoire aan lesmogelijkheden weer om invulling te geven aan de onderwijsvernieuwing.

<ol>
<li>Bekijk in hoeverre de wijze van lesgeven van docenten overeenkomt met de beoogde onderwijsdoelstellingen.</li>
<li>Pas het onderwijs aan met het doel de onderwijsvernieuwing op te schalen of te verbeteren.</li>
<li>Positieve lesvoorbeelden die uit de observaties naar voren komen, kunnen worden gedeeld als &lsquo;good practices&rsquo; in de school.</li>
<li>Zoek naar onderliggende redenen voor indicatoren die weinig worden geobserveerd: wat belemmert het realiseren van deze doelstellingen?</li>
<li>Doe een nader onderzoek, met behulp van de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interview-tool-leraren/">interviewtool leraren</a>, in geval van een hoge standaardafwijking (ofwel veel variatie tussen lessen). Daarmee kun je wellicht achterhalen of bepaalde type lessen/lesonderwerpen/vakken zich meer/minder lenen voor de onderwijsvernieuwing.</li>
</ol>

Bekijk de vragenlijst voorbereiding 

Bekijk de leidraad interview leraren

Het instrument is met name geschikt voor leraren die gepersonaliseerd leren toepassen in de les.

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 10 tot 12 uur. De tijdsinvestering voor de deelnemers bedraagt &eacute;&eacute;n tot anderhalf uur.
Bekijk een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Ik wil weten hoe collega's invulling geven aan de ontwikkeling van het onderwijs op school.

Interviewtool leraren 

Hoe bereid je de afname van de vragenlijst voor?

Stap 1: Indien gewenst kun je de vragen in de voorbeeldvragenlijst aanpassen naar de betreffende vernieuwing.
Stap 2: Print de vragenlijst uit voor een afname op papier of bereid een online afname voor via bijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formuliere</a>n.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">de voor- en nadelen van afname op papier of digitaa</a>l.
Hoe bereid je de afname van het interview voor?
Stap 1: Plan het interview met de lera(a)r (en) in en zorg dat je ruim de tijd hebt (1 tot 1,5 uur).
Stap 2: Maak de leidraad voor het interview.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Leidraad-interview-docenten.pdf">de leidraad interview leraren</a>.
Stap 3: Print de leidraad uit en zorg voor genoeg ruimte op het papier om aantekeningen te maken.
Stap 4: Zorg voor een apparaat om het interview op te nemen (bijvoorbeeld een audiorecorder of de voicerecorder op je telefoon).

Stap 1: Geef uitleg aan de leraren over het invullen van de vragenlijst.
<ul>
<li>Leg in de inleiding/e-mail uit waarom je van de leraren vraagt om de vragenlijst in te vullen.</li>
<li>Geef aan wanneer de leraren de vragenlijst in moeten vullen (bijvoorbeeld voor een bepaalde datum of aan het begin van de bijeenkomst van het interview).</li>
<li>Geef ook aan dat de leraren de vragenlijst in &eacute;&eacute;n keer in moeten vullen. Dit is wenselijk, omdat leraren dan niet tussendoor met collega&rsquo;s gaan overleggen of er zelf te veel over nadenken. Deze dingen zouden ertoe kunnen leiden dat ze de rest van de vragenlijst op een andere manier invullen dan het eerder ingevulde gedeelte.</li>
</ul>
Stap 2: Sla de antwoorden op de vragenlijst op een beveiligde plek op. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens</a>.
Hoe voer je de afname van het interview uit?
Stap 1: Voer het interview uit met de lera(a)r (en) volgens de leidraad die je gemaakt hebt. Vergeet niet om het gesprek op te nemen.
Stap 2: Maak aantekeningen tijdens het interview.
Stap 3: Werk je aantekeningen uit (op de computer) en vul eventueel ontbrekende informatie aan de hand van de opname aan.
Stap 4: Sla je verslag op een beveiligde plek op.

Stap 1: Categoriseer de antwoorden op de vragenlijst en de informatie uit het interview per onderdeel:
<ol>
<li>Invulling van de vernieuwing</li>
<li>Gepersonaliseerd leren</li>
<li>Ict-gebruik</li>
<li>Overige antwoorden en informatie</li>
</ol>
Stap 2: Vat de antwoorden samen per onderdeel.

Stap 1: De samenvattingen geven inzicht in:
<ol>
<li>Hoe de vernieuwing wordt uitgevoerd.</li>
<li>In welke mate en op welke wijze er sprake is van gepersonaliseerd leren in de pilot/vernieuwing.</li>
<li>Op welke wijze ict wordt ingezet om het leren te personaliseren.</li>
<li>Wat leraren verder naar voren brachten met betrekking tot de vernieuwing.</li>
</ol>
Stap 2: Aan de hand van de samenvattingen kun je een antwoord geven op de onderzoeksvraag: Hoe geven leraren invulling aan gepersonaliseerd leren met ict in de les?

<ol>
<li>De resultaten kun je gebruiken om de vernieuwing te evalueren en in gesprek te gaan met de schoolleiding over uitbreiding en/of aanpassing van de vernieuwing.</li>
<li>Je kunt de resultaten ook gebruiken om resultaten van eventuele andere onderzoeken te kunnen interpreteren. Bijvoorbeeld als je ook motivatie of zelfregulatievaardigheden van leerlingen hebt onderzocht.</li>
</ol>
Bekijk de handleiding voor een instrument om <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/motivatietool-2/">motivatie te meten</a>.
Bekijk de handleiding voor een instrument om <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/zelfregulatietool-2/" data-type="post" data-slug="zelfregulatietool-2">zelfregulatie te meten</a>.

Vragenlijst inzettool (standaardversie)

Vragenlijst inzettool (aangepast naar vak/activiteit)

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 2 uur.
Bekijk een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Ik wil weten in hoeverre de inzet van mijn leerlingen verandert.

Inzettool

Stap 1: Zorg dat er toestemming is van ouders/verzorgers voor het afnemen van de vragenlijst. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.
Stap 2: Vul het vak/de activiteit in op de juiste plaatsen in de vragenlijst als je de inzet van een specifiek vak wilt weten. Als je geen specifiek vak onderzoekt, gebruik dan de standaardversie.
<a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Vragenlijst-inzettool-standaard-versie.docx">Download de Vragenlijst inzettool (standaardversie)</a>. Dit is de standaardversie. De <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Vragenlijst-inzettool-aangepast-naar-specifiek-vak-activiteit.docx">Vragenlijst inzettool (aangepast naar specifiek vak/activiteit)</a> heeft stellingen die aangepast kunnen worden aan een specifieke activiteit of een specifiek vak.
Stap 3: Print de vragenlijst uit voor een afname op papier of bereid een online afname voor via bijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formulieren</a>.
Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">de voor- en nadelen van afname op papier of digitaal</a>.

Voorbereiding 

Stap 1: Geef uitleg aan leerlingen over het invullen van de vragenlijst:
<ul>
<li>De vragenlijst gaat over inzet voor een vak/activiteit of voor school in het algemeen.</li>
<li>Vertel de leerlingen dat de vragen anoniem worden verwerkt. De leerling moet zich vrij voelen in het beantwoorden van de vragen.</li>
<li>Vertel de leerlingen uit hoeveel vragen de vragenlijst bestaat.</li>
<li>Leerling leest de toelichting voor het invullen van de vragenlijst.</li>
<li>Leerling leest een stelling en omcirkelt &eacute;&eacute;n van de 5 antwoordcategorie&euml;n.</li>
<li>Als de leerling klaar is, geeft hij/zij de vragenlijst aan jou of slaat hij/zij de antwoorden digitaal op.</li>
</ul>
Stap 2: Sla zowel de papieren als de digitale vragenlijst op een beveiligde plek op. <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">Bekijk hoe je veilig om gaat met gegevens en toestemming regelt</a>.

Stap 1: De antwoorden van leerlingen worden ingevoerd in een Excel-format. Bij een online afname kunnen antwoorden worden ge&euml;xporteerd naar Excel. Bij een papieren afname worden antwoorden handmatig ingevoerd in Excel (invoertijd 1 minuut per leerling). Wanneer een leerling meerdere antwoorden heeft gegeven of geen antwoord gegeven heeft dan vul je niets in. Belangrijk is dat in het Excel-format alleen cijfers komen te staan. De cijfers staan voor de antwoorden van de leerlingen (&lsquo;Past nooit bij mij&rsquo;=1, &lsquo;Past bijna nooit bij mij&rsquo;=2, &lsquo;Past soms bij mij&rsquo;=3, &lsquo;Past bijna altijd bij mij&rsquo;=4 en &lsquo;Past altijd bij mij&rsquo;=5).
&rsaquo; <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-inzettool.xlsx">Download het Excel-format</a>.
Stap 2 De antwoorden van leerlingen worden in het Excel-format geanalyseerd door eerst een gemiddelde te berekenen van alle gegeven antwoorden per stelling. De stellingen die samen &lsquo;inzet&rsquo; meten vormen een zogenoemde schaal. In het Excel-format staat ook een gemiddelde voor de schaal.
Let op: stelling 5 is negatief geformuleerd. Dat betekent dat je v&oacute;&oacute;r je een gemiddelde kunt bepalen, deze stelling moet spiegelen.
Score 1 wordt score 5 
Score 2 wordt score 4 
Score 3 blijft score 3 
Score 4 wordt score 2 
Score 5 wordt score 1 
Vervolgens kun je deze nieuwe score gebruiken voor het bepalen van het gemiddelde.
Stap 3: Het <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/Excel-format-inzettool.xlsx">Excel-format</a> geeft informatie over de betrouwbaarheid, het gemiddelde en de standaardafwijking.

Bekijk het gemiddelde, de betrouwbaarheid en de standaardafwijking van de schaal. Als leerlingen een hoge score hebben op inzet, betekent dat ze een hoge mate van inzet vertonen. Aan de hand van de gemiddelde score kan antwoord worden gegeven op de vraag in welke mate leerlingen zich inzetten voor school of een vak/activiteit. 
Als deze schaal bij meerdere vakken of meerdere klassen wordt afgenomen, dan is een vergelijking te maken tussen verschillende groepen.
Bekijk waarom het belangrijk is de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk/" data-type="page" data-slug="waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk">betrouwbaarheid</a> te controleren en <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">hoe je standaardafwijkingen interpreteert</a>.

<ul>
<li>Je kunt het onderwijs aanpassen met als doel de inzet van leerlingen (verder) te verhogen.</li>
<li>Zoeken naar onderliggende redenen voor een eventuele tegenvallende inzet. Hiervoor kunnen leerlingen en docenten worden ge&iuml;nterviewd.</li>
</ul>
Bekijk de interviewtool docenten.

Download het standaard scenario format.

Het instrument is geschikt voor leraren en schoolleiders die aan de slag willen of zijn met gepersonaliseerd leren in de school.

De tijdsinvestering bedraagt ongeveer 3 uur.

Ik wil weten welk beeld collega's hebben over de ontwikkeling van het onderwijs op school.

Gesprekstool

Hoe bereid je het invullen van het scenario format voor?

Stap 1: Maak een groepsindeling. Probeer uniforme groepen te maken, bijvoorbeeld mensen met dezelfde functie in een groep.
Stap 2: Print van tevoren het scenario format uit.

Hoe gaat het invullen van het scenario format in zijn werk?  

Stap 1: Breng alle deelnemers bij elkaar. Leg het scenario en de vragen die door de groepen beantwoord moeten worden plenair uit.
Stap 2: Communiceer de groepsindeling en laat elke groep een rapporteur aanwijzen die notuleert.
Stap 3: Laat de groepen 40 minuten praten over de vragen.
Stap 4: Breng de groepen weer bij elkaar en inventariseer kort welke vragen al beantwoord zijn (let op: welke, niet wat die antwoorden dan zijn). Spreek af welke vragen in ieder geval beantwoord worden voordat de eindbespreking begint.
Stap 5: Geef de groepen nog 30 minuten om hun discussies af te maken.
Stap 6: Laat de rapporteurs de antwoorden van hun groepen voorlezen. Ze mogen verhelderende vragen aan elkaar stellen. Indien gewenst kan daarna een open discussie plaatsvinden.

Hoe analyseer je de ingevulde formats? 

Stap 1: Verzamel alle ingevulde scenario formats.
Stap 2: Groepeer per onderwerp (leermiddelen, volgsysteem etc.) de belangrijkste conclusies.
Stap 3: Schrijf deze puntsgewijs per onderwerp onder elkaar.

Bepaal nu of er gelijk wordt gedacht over de verschillende onderwerpen of dat er veel verschillen tussen zitten. Lijken de ontworpen scholen op elkaar? Waar zitten grote verschillen? Welke onderliggende redenen zijn er voor deze verschillen?

Als blijkt dat er veel consensus is, kunnen de idee&euml;n gebruikt worden als input voor bijvoorbeeld een beleidsplan, visievorming of een jaarplan/projectplan. Bij gebrek aan consensus is het goed om verder in gesprek te gaan over de verschillende onderwerpen en/of om individuele wensen en behoeften op te halen. Dit kan met de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interview-tool-leraren/">interviewtool leraren</a>.

Download het invoerbestand (Excel)

Het instrument is geschikt voor alle leerjaren en onderwijstypen waarin cognitieve prestaties van leerlingen worden gemeten.

Doelgroep 

Tijdsinvestering onderzoek 

Ik wil weten in hoeverre de prestaties van mijn leerlingen veranderen.

Cognitieve prestatietool 

Hoe bereid je het uitvoeren van de cognitieve prestatietool voor?

Stap 1: Bepaal bij welk vak je de onderwijsvernieuwing wilt doorvoeren. Welke toetsresultaten wil je gebruiken om te bepalen of de onderwijsvernieuwing effect heeft?
Stap 2: Bepaal hoelang je de onderwijsvernieuwing wilt uitvoeren voordat je de effecten ervan gaat meten. Bijvoorbeeld gedurende &eacute;&eacute;n hoofdstuk van een bepaald vak.
Stap 3: Bepaal wie de interventiegroep vormt en wie de controlegroep. Hoe groter de interventiegroep en de controlegroep, hoe betrouwbaarder de analyse zal zijn. Ideaal gezien lijkt de controlegroep zoveel mogelijk op de interventiegroep. Denk aan leerjaar en de docenten die lesgeven. De controlegroep ondergaat geen onderwijsvernieuwing terwijl de interventiegroep dit wel doet. Het beste is als de controlegroep ongeveer even groot is als de interventiegroep (bijvoorbeeld elk twee klassen).
Mocht de onderwijsvernieuwing bij alle klassen van een jaarlaag tegelijk ingaan, kan als controlegroep eventueel de toetsscores van een jaar eerder gebruikt worden. Dan kun je bijvoorbeeld de toetsscores van de huidige klassen 4 afzetten tegen de toetsscores van de klassen 4 van vorig schooljaar.
Stap 4: Zoek twee toetsen uit en stem deze af op de periode van de onderwijsvernieuwing. E&eacute;n toets geldt als voormeting en neem je af voor het begin van de onderwijsvernieuwing. De tweede toets geldt als nameting en neem je af na de onderwijsvernieuwing. Toetsen van hoofdstuk 1 en 2 over de grammatica van Engels kunnen bijvoorbeeld als voor- en nameting gebruikt worden, maar een begrijpend lezen toets en een grammaticatoets niet, omdat deze resultaten niet met elkaar kunnen worden vergeleken.

Hoe voer je de cognitieve prestatietool uit?

Stap 1: Neem de eerste toets af bij alle leerlingen, dus zowel in de interventiegroep als in de controlegroep, voordat je begint met de onderwijsvernieuwing. De resultaten op deze toets gelden als de voormeting.
Stap 2: Sla de toetsresultaten van de leerlingen op een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">beveiligde plek</a> op en zorg dat je noteert welke resultaten van leerlingen in de controlegroep zijn en welke van leerlingen in de interventiegroep.
Stap 3: Voer de onderwijsvernieuwing uit bij &eacute;&eacute;n van de twee groepen.
Stap 4: Neem na afloop van het uitvoeren van de onderwijsvernieuwing de tweede toets af. De resultaten van deze toets gelden als je nameting.
Stap 5: Sla de toetsresultaten van de leerlingen op een beveiligde plek op en zorg dat je noteert welke resultaten van leerlingen in de controlegroep zijn en welke van leerlingen in de interventiegroep.

Hoe analyseer je de cognitieve prestaties?

Het analyseren van de cognitieve prestaties van leerlingen in de interventiegroep en de controlegroep geeft inzicht in de effectiviteit van de ingevoerde onderwijsvernieuwing. Wanneer leerlingen in de interventiegroep betere prestaties behalen na de invoering van de onderwijsvernieuwing dan de leerlingen in de controlegroep, weet je dat de onderwijsvernieuwing effectief is.
Stap 1: Voer de toetsresultaten van de voor- en nameting in het <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/09-Invoerbestand-cognitieve-prestatietool.xlsx">Excel-format</a> in. Let hierbij goed op dat je de toetsresultaten van de leerlingen in de controlegroep invult bij groep 1 en de toetsresultaten van de leerlingen in de interventiegroep bij groep 2. Voer alle toetsresultaten van de voormeting in de eerste kolom in en de toetsresultaten van de nameting in de tweede kolom.
In het Excel-format kunnen cijfers van 1 tot en met 10 ingevoerd worden met maximaal &eacute;&eacute;n decimaal. Als je een cijfer met een decimaal invoert doe dit dan met een komma en niet met een punt (dus: 8,5 en niet 8.5).
Download het <a href="https://backend.voortgezetleren.nl/wp-content/uploads/2021/03/09-Invoerbestand-cognitieve-prestatietool.xlsx">Excel-Format</a>.
Stap 2: Controleer de ingevoerde data. Let hierbij op:
Rare cijfers (heel hoog of heel laag). Zijn deze cijfers juist ingevoerd? 
Leerlingen die een toets dubbel hebben gemaakt (neem voor elke leerling per toets &eacute;&eacute;n score mee). 
Neem alleen leerlingen mee die zowel de toets van de voormeting als de toets van de nameting hebben gemaakt. Leerlingen die bijvoorbeeld geen toets van de voormeting hebben gemaakt, kunnen de resultaten van de nameting onjuist be&iuml;nvloeden. Laat daarom van deze leerlingen alle scores weg uit het invoerbestand.
Stap 3: De toetsresultaten worden in het Excel-format automatisch geanalyseerd op het tabblad &lsquo;Resultaten&rsquo;. Zo worden de gemiddelde scores en standaardafwijkingen van de scores van beide groepen berekend (in de tabel &lsquo;Gemiddelde en standaardafwijking per groep en meting&rsquo;) en kan worden gekeken in hoeverre de groepen van elkaar verschillen (in de tabel &lsquo;Vooruitgang in score per groep&rsquo;).

Analyse 

Stap 1: In het resultatentabblad van het Excel-format wordt weergegeven of de resultaten van de controlegroep en de interventiegroep op de eindmeting significant van elkaar verschillen. Dat wil zeggen dat het niet aannemelijk is dat de verschillen tussen de groepen zijn ontstaan op basis van toeval. Je kunt hierdoor uitspraken doen over de werking van de onderwijsvernieuwing.
Belangrijk is om hiervoor naar de tabel &lsquo;Verschilt de vooruitgang van de interventiegroep en controlegroep significant?&rsquo; te kijken. Als het cijfer rood is, is er geen significant verschil. Als het cijfer groen is, is er wel een significant verschil. We weten nu echter nog niet of de interventiegroep meer vooruit is gegaan in hun toetsscore of juist de controlegroep. Zie hiervoor stap 2.
Stap 2: Bekijk de vooruitgang in scores van beide groepen. Je verwacht van tevoren dat de gemiddelde vooruitgang in scores van leerlingen in de interventiegroep hoger zal zijn dan bij leerlingen in de controlegroep. Toch is het belangrijk om dit te controleren, zodat je hier zeker van kunt zijn. Is de vooruitgang van de interventiegroep hoger dan bij de controlegroep &eacute;n is dit verschil significant? Dan kun je met grote zekerheid zeggen dat de interventiegroep tijdens de onderwijsvernieuwing beter is gaan presteren in vergelijking met de controlegroep.
Stap 3: Denk na over de volgende vragen: Kan het verschil tussen de interventiegroep en de controlegroep op een andere manier verklaard worden dan door de onderwijsvernieuwing? Zijn er verschillen tussen de condities van de klassen opgetreden gedurende de looptijd van de interventie? Heeft &eacute;&eacute;n van de klassen bijvoorbeeld minder les gehad door uitval van een docent? Of heeft &eacute;&eacute;n klas leerlingen die beter opletten tijdens de lessen?

Intepretatie

<ol>
<li>Als is gebleken uit de resultaten dat de onderwijsvernieuwing positieve resultaten oplevert, kun je met je team en de directie bespreken of en hoe deze onderwijsvernieuwing breder kan worden ingevoerd in de school.</li>
<li>Als het onderzoek geen significante resultaten heeft opgeleverd, kan het zinvol zijn verder onderzoek te doen naar waarom deze resultaten niet gevonden zijn. Bijvoorbeeld door het uitvoeren van observaties of het interviewen van leraren en leerlingen. Deze resultaten kun je gebruiken om de onderwijsvernieuwing verder te verbeteren.</li>
</ol>
Bekijk de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interview-tool-leraren/">interviewtool leraren</a>.

Standaard vragenlijst 

Vragenlijst (aangepast naar vak/activiteit)

Naar schatting bedraagt de tijdsinvestering 2 uur.
Bekijk een <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="wat-is-de-tijdsinvestering-voor-de-verschillende-tools">voorbeeld van een tijdsinvestering</a>.

Op <a href="https://www.voortgezetleren.nl/op-welke-bronnen-zijn-de-tools-gebaseerd/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="op-welke-bronnen-zijn-de-tools-gebaseerd">deze pagina</a> vind je een overzicht van de bronnen waarop de tools zijn gebaseerd.

Ik wil weten in hoeverre de autonomie van mijn leerlingen verandert.

Autonomietool

Stap 1: Zorg dat er toestemming is van ouders/verzorgers voor het afnemen van de vragenlijst. Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je veilig omgaat met gegevens en toestemming regelt</a>.
Stap 2: Vul het vak/de activiteit in op de juiste plaatsen in de vragenlijst als je de mate van autonomie van een specifiek vak wilt weten. Als je geen specifiek vak onderzoekt, gebruik dan de standaardversie.
Stap 3: De vragenlijst is geschikt voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Specifieke woorden die afhankelijk zijn van de schoolcontext, bijvoorbeeld docent in plaats van leerkracht, kunnen aangepast worden. Zorg dat de inhoud wel hetzelfde blijft.
Stap 4: Print de vragenlijst uit voor een afname op papier of bereid een online afname voor via bijvoorbeeld <a href="https://nl.surveymonkey.com/" target="_blank" rel="noopener">Survey Monkey</a> of <a href="https://www.google.nl/intl/nl/forms/about/" target="_blank" rel="noopener">Google Formulieren</a>.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="wat-zijn-de-voor-en-nadelen-van-afname-op-papier-of-digitaal">de voor- en nadelen van afname op papier of digitaal</a>.

Stap 1: Geef uitleg aan leerlingen over het invullen van de vragenlijst:
<ul>
<li>De vragenlijst gaat over het zelf maken van keuzes voor een vak/activiteit of voor school in het algemeen.</li>
<li>Vertel de leerlingen dat de vragen anoniem worden verwerkt. De leerling moet zich vrij voelen in het beantwoorden van de vragen.</li>
<li>Vertel de leerlingen uit hoeveel vragen de vragenlijst bestaat.</li>
<li>Leerling leest de toelichting voor het invullen van de vragenlijst.</li>
<li>Leerling leest een stelling en omcirkelt &eacute;&eacute;n van de 5 antwoordcategorie&euml;n.</li>
<li>Als de leerling klaar is, geeft hij/zij de vragenlijst aan jou of slaat hij/zij de antwoorden digitaal op.</li>
</ul>
Stap 2: Sla zowel de papieren als de digitale vragenlijst op een beveiligde plek op.
&rsaquo; Bekijk <a href="https://www.voortgezetleren.nl/hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="hoe-ga-ik-zorgvuldig-en-op-een-veilige-manier-om-met-onderzoeksgegevens">hoe je&nbsp;veilig om gaat met gegevens en toestemming regelt</a>.

Stap 1: De antwoorden van leerlingen worden ingevoerd in een Excel-format. Bij een online afname kunnen antwoorden worden ge&euml;xporteerd naar Excel. Bij een papieren afname worden antwoorden handmatig ingevoerd in Excel (invoertijd 1 minuut per leerling). Wanneer een leerling meerdere antwoorden heeft gegeven of geen antwoord gegeven heeft dan vul je niets in. Belangrijk is dat in het Excel-format alleen cijfers komen te staan. De cijfers staan voor de antwoorden van de leerlingen (&lsquo;Past nooit bij mij&rsquo;=1, &lsquo;Past bijna nooit bij mij&rsquo;=2, &lsquo;Past soms bij mij&rsquo;=3, &lsquo;Past bijna altijd bij mij&rsquo;=4 en &lsquo;Past altijd bij mij&rsquo;=5).
&rsaquo; Download het <a href="https://leerling2020.nl/wp-content/uploads/2017/11/Excel-format-autonomietool.xlsx">Excel-format</a>.
Stap 2: De antwoorden van leerlingen worden in het Excel-format geanalyseerd door eerst een gemiddelde te berekenen van alle gegeven antwoorden per stelling. De stellingen die samen (ondersteuning bij) autonomie meten vormen een zogenoemde schaal. In het Excel-format staat ook een gemiddelde voor de schaal.
Let op: stellingen 3, 4 en 7 zijn negatief geformuleerd. Dat betekent dat je v&oacute;&oacute;r je een gemiddelde kunt bepalen, deze stellingen moet spiegelen.
<ul>
<li>Score 1 wordt score 5</li>
<li>Score 2 wordt score 4</li>
<li>Score 3 blijft score 3</li>
<li>Score 4 wordt score 2</li>
<li>Score 5 wordt score 1.</li>
</ul>
Vervolgens kun je deze nieuwe scores gebruiken voor het bepalen van het gemiddelde.
Stap 3: Het Excel-format geeft informatie over de betrouwbaarheid, het gemiddelde en de standaardafwijking.

Stap 1: Bekijk het gemiddelde, de betrouwbaarheid en de standaardafwijking van de schaal. Als leerlingen een hoge score hebben op deze schaal, betekent dat ze een vaker zelf keuzes mogen maken in het onderwijsproces &eacute;n dat de docent de leerling die keuzes ondersteunt. Aan de hand van de gemiddelde score kan antwoord worden gegeven op de vraag in welke mate leerlingen zelf keuzes mogen maken.
&gt; Bekijk waarom het belangrijk is de <a href="https://www.voortgezetleren.nl/waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="waarom-is-de-betrouwbaarheid-belangrijk">betrouwbaarheid</a> te controleren en <a href="https://www.voortgezetleren.nl/wat-zegt-de-standaardafwijking-mij/" rel="noopener" data-type="page" data-slug="wat-zegt-de-standaardafwijking-mij">hoe je standaardafwijkingen interpreteert</a>.

<ul>
<li>Je kunt het onderwijs aanpassen met als doel de autonomie van leerlingen (verder) te verhogen.</li>
<li>Zoeken naar onderliggende redenen voor een eventuele tegenvallende autonomie. Hiervoor kunnen leerlingen en leraren worden ge&iuml;nterviewd. Bekijk de&nbsp;<a href="https://www.voortgezetleren.nl/post/interview-tool-leraren/" target="_blank" rel="noopener">interviewtool leraren</a>.</li>
</ul>

Onderzoeksinstrumenten

Onderwerpen

Doelgroep